مدتها پیش به این فکر می‌کردم که اگر بخوام برای استارتاپ یا ایده‌ی خودم کمک مالی جمع کنم یا اینکه در سطوح پایینتر به فرد یا افرادی کمک مالی کنم، چطور می‌تونم این کار رو بکنم یا اینکه چطور می‌تونم تشخیص بدم کاری که دارم می‌کنم درسته یا خیر. این مطلب رو تا انتها بخونید…
داستان نوشتن این مطلب از اونجایی شروع شد که تو استوری‌های یکی از دوستان، هر ماه حداقل یک مورد کمک و نیازمندی به خانواده مستضعف برای چندین دلیل مختلف می‌دیدم. از اون بدتر موقعی بود که دوستان مشترک اقدام به بازنشر این محتوا می‌کردند. قصد من این نیست که بخوام بگم اون دوستمون کارش درست نبوده و کلاهبرداره، ابداً …
می‌خوام بگم هر اقدام خیرخواهانه‌ای فرآیند صحیح و درست خودش رو داره که اگر بتونید رعایت کنید، کسی نمی‌تونه بدبینانه به ماجرای خیرخواهی یا حتی تامین مالی شما شک کنه.
مرحله اول) نوع حمایت به چه صورته؟
به طور کلی ما برای تامین مالی (برای هر منظوری) به سه روش می‌تونیم اقدام کنیم.
تامین مالی جمعی بصورت اهدا: به شخصه با این مدل تامین مالی بشدت مخالفم. اهدای پول برای تامین مالی پروژه، سرپناه و … در شرایط عادی (سیل و زلزله و بلایای طبیعی از این قاعده پیروی نمی‌کنند) کاری به جز تنبل کردن آدم‌ها به دنبال نداره. اینکه تامین شونده بدون هیچ زحمتی پول بیاد به حسابش و بعد از اون هم پاسخگو نباشه نشون دهنده‌ی سطح پایین بودن نوع کمکه و در عمل میتونه خطرناک هم باشه. این مدل کمک مالی به دلیل اینکه هیچ گزارشی در انتهاش وجود نداره میتونه عواقب نامطلوبی هم داشته باشه. به عبارتی میشه گفت این مدل کمک شبیه دوستی خاله خرسه‌س. شما این بار رو بتونید کمک کنید، دفعه‌ی بعد چی؟
تامین مالی جمعی بصورت جایزه و پاداش: از صحیح‌ترین روش‌های کمک مالی که محترمانه‌تر از مورد اوله، تامین مالی در ازای گزارش کار و خروجی مطلوب برای کاربران هستش. برای مثال ساخت یک محصول که کاربر در انتها میتونه خروجیش رو ببینه و یا پس از نهایی شدن محصول یا خدمات خودش به عنوان یکی از مشتریان اون محصول میتونه ازش بهره ببره. این کار میتونه در بستر یک پلتفرم یا آدرس اینترنتی صورت بگیره و پس از جمع شدن بودجه مورد نظر، محصول نهایی به کاربران عرضه بشه. نمونه‌ی نیمه موفق این کار رو میشه فونت فارسی معرفی کرد که برای ساخت یک فونت فارسی ۱۳۰ درصد بودجه جمع شد و در انتها این فونت در ویکی پدیا استفاده شد و با مجوز GNU در اختیار کاربران قرار گرفت. هر چند این پروژه سروصدای زیادی داشت اما به هر حال خروجی کار توسط کاربر دیده شد.
تامین مالی مبتنی بر بدهی: اگر قرار باشه کاری انجام بدید که نتیجه‌ش به خودتون ربط داره و در انتها بعد از تامین مالی عین پول بخواد برگرده، بهترین روش برای ما میتونه تامین مالی مبتنی بر بدهی باشه. بانک‌ها یکی از پیشروترین‌ها در این عرصه هستند که متاسفانه شرایط دریافت مبالغ گاهی غیر منطقی و با سود‌های عجیب و غریب همراهه.
تامین مالی مبتنی بر سهام: از جذاب‌ترین مدل‌هایی که برای من وسوسه برانگیزه همین مورده. اینکه شما در موردی شرکت بکنید که بدونید برای چه کاری داره تامین مالی می‌کنه و شما به عنوان یکی از تامین کننده‌ها بعدها بتونید سهامتون رو در اون پروژه بفروشید یا سهامتون افزایش یا کاهش پیدا کنه. بورس ما یکی از این روز‌ها داره مسیر کاملا غلطی رو طی می‌کنه (مردم سهام رو می‌خرن فقط برای اینکه سود بیشتری کنند و گرنه لاستیک بارز یا پتروشیمی براشون هیچ اهمیتی نداره). یا مثلا مدل‌های ICO هم یکی دیگه از نمونه‌های موفق این ماجرا هستند.
مرحله دوم) قبل از شروع حمایت چکار باید بکنیم؟
اگر تشخیص دادید که نوع حمایت مالی شما تو کدوم یکی از دسته‌هاست (یا شایدم تلفیقی) حالا نوبت اینه که مستندات لازم برای ارائه مردم رو آماده کنید. مستندات شما میتونه یک فیلم باشه از موضوعی که می‌خوایید حمایت جمع کنید یا حتی یک صفحه در مورد دلیل کاری که می‌خوایید انجام بدید. طبیعتاً هرچقدر مستندات دقیق‌تر و بیشتر و قابل باورتر باشند، به همون میزان استقبال بهتره.
اینکه احساسات مردم رو هدف قرار بدید کار بدی نیست (اصل تبلیغات بر همین داستانه). اما زیاده روی در این کار و نمایش تراژدی برای جاری کردن اشک مردم کار اشتباه و غلطیه. گول نزنید مردمو!
مرحله سوم) شروع حمایت
با توجه به سیاستی که برای دریافت حمایت دارید می‌تونید کارتون رو تبلیغ کنید یا از بسترهای متفاوتی برای ارائه‌ش استفاده کنید. به عنوان مثل شما می‌تونید یک وب سایت جداگانه برای این کار داشته باشید، یا اینکه از پلتفرم‌های داخلی یا خارجی استفاده کنید.
اما قطعا این موارد رو در نظر داشته باشید که کارتون تمیزتر و با کیفیت‌تر باشه:
- تا حد امکان از قابلیت کارت به کارت و این داستان‌ها استفاده نکنید. کسر هزینه‌ی کارت به کارت حس خوبی به کاربر نمیده
- داشتن یک سایت، حتی در حد یک صفحه، میتونه روی هویت حمایتی شما تاثیر بذاره.
- گزارش مالی و درصد تکمیل حمایت رو به کاربر نشون بدید.
- از شبکه‌های اجتماعی، خصوصاً اینستاگرام هم استفاده کنید.
- درگاه پرداخت آنلاین هم میتونه یکی از کمک کننده‌های اعتباری خوب براتون باشه. نیازی نیست حتما درگاه مستقیم از بانک بگیرید. از این درگاه‌های واسط مثل زرین پال و پی پینگ و … هم کفایت می‌کنه.
- یک وبلاگ گزارش دهنده برای خودتون ایجاد کنید و در مورد کمک‌های مالی که تا اون لحظه انجام شده بنویسید. این کار به پویایی کار شما کمک می‌کنه
- راه پرداخت خارجی هم بذارید. یک کمک کننده‌ی مالی در خارج از کشور شاید بتونه کل سرمایه رو پراخت کنه. بنابراین حداقل در دو زبان کارتون رو ارائه بدید.
- یک تاریخ مشخص بذارید که کاربران بدونن تا کی قراره پول جمع بشه.
اگر داخل ایران فعالیت دارید و می‌خواید کمک مالی جمع کنید این پلتفرم‌ها معتبر هستند:
fundorun.com – hamijoo.com – ratacf.ir – nikstarter.com – mehrabane.ir
فقط توجه داشته باشید که هر یک از پلتفرم‌ها مدل خاصی برای ارائه‌ی خدمات دارند و با توجه به نوع جمع آوری کمک‌هاتون میتونه متفاوت باشه. قطعا قوانین پلتفرم‌ها هم با همدیگه فرق دارند، پس اگر مدارکی دال بر صحت حرفاتون ازتون گرفتن، ناراحت نشید 🙂
اما اگر امکان می‌تونید خارج از کشور فعالیت کنید، پیشنهاد می‌کنم از سایت Kickstarter یا Indiegogo استفاده کنید. پلتفرم GoFundMe و Chuffed هم میتونه برای کارای خیریه مناسب باشه
مرحله آخر) نتیجه
شاید زود باشه بخواییم در مورد نتیجه‌ی این کار صحبت کنیم. اما موارد زیادی از دونیت و کمک‌های مالی جمعی تونستن کسب و کار خودشون رو احیا کنند یا حتی محصول خودشون رو ارائه بدند. افراد زیادی هم تونستن با این کار بصورت وام برای خودشون زندگی جدیدی بسازن.
پلتفرم کیک استارتر که برای کمک‌های مالی پایه ریزی شده تا سال ۲۰۱۷ بیش از ۱۲۳ هزار پروژه و ۳ میلیارد دلار برای کاربران خودش ایجاد کرده. کافیه به سایتشون سر بزنید تا بدونید پروژه‌ها در چه سطح کیفی وجود دارند.
حرف آخر: کمک مالی جمعی اتفاق خوبیه. اما اگر توانایی ارائه‌ی سند و مدرک به کاربر رو ندارید و یا از اینکه کار شما مشخص نیست، جرم محسوب میشه و قابلیت پیگیری داره.
یک دیدگاه